КОНСТИТУЦИЯ, САЯСАТ, ҚҰҚЫҚ: КОНСТИТУЦИЯЛЫҚ РЕТТЕУДІ ЖЕТІЛДІРУДІҢ ТЕОРИЯЛЫҚ-ӘДІСНАМАЛЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ
DOI:
https://doi.org/10.52026/2788-5291_2024_77_2_53Кілт сөздер:
Конституция, тұжырымдама, құқықтық саясат, мемлекеттілік, саяси институттар, институттандыру, плюрализм, конституцияландыруАңдатпа
Мақалада конституционализмді Конституцияның реформасы жағдайындағы қазіргі Қазақстанның даму векторының басты парадигмасы ретінде әдіснамалық түсіну тұжырымдалған және негізделген. Зерттеуде отандық конституционализмнің қазақстандық мемлекеттілікті дамытудың тарихи кезеңдерімен түсіндірілген шындықтармен арақатынасы, конституционализмнің сәйкестендірілуі мен полисемиясы қарастырылады; конституционализмнің құндылығы ретінде әмбебаптығы, көптігі және көпшілік мүддесі; конституциялық ұйғарымдар және конституционализмнің үлкен және шағын шеңберіндегі құқықтық және моральдық құндылықтардың арақатынасы.
Конституционализм мен халықтың егемендігі арасындағы байланыс осы бап аясында саяси теорияның, құқықтану мен конституционализмнің сыни бағыты болып табылады. Авторлардың пайымдауынша, демократияның неғұрлым күрделі тұжырымдамасын - халықтың өз қолында және оның үкіметтегі агенттерінің қолында халықтың егеменді билігін ажыратуға қабілетті тұжырымдамасын қабылдау арқылы конституцияны мағыналырақ түсінуге болады. Ол конституцияның негізгі құрылымының негізгі доктринасының негізінде конституционализм мен халықтық егемендік арасындағы өзара байланыс туралы іргелі мәселелер жатыр деп белгілейді. Мақалада құқықтық саясат ұғымына теориялық тәсілдер зерттеледі, еліміздің конституциясында құқықтық саясаттың бағыттары және олардың дамуы қаралады, сондай-ақ құқықтық саясаттың жеке адамның құқықтары мен бостандықтарын қорғау саласына әсері зерттеледі, Қазақстанның егемендікке ие болуының, конституцияландырудың салмақты конструкцияларын құрайтын жекелеген институттарды қалыптастырудың және одан әрі жетілдірудің тарихи процесі талданады. Мәтін елдің тәуелсіз қалыптасу кезеңіндегі революциялық тәжірибесін институционалдандыруға саналы түрде талпыныс болып табылады.