ӨЗІН-ӨЗІ РЕТТЕУ ИНСТИТУТЫ ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ КӘСІПКЕРЛІК ҚЫЗМЕТТІ РЕТТЕУ ТҮРІ РЕТІНДЕ
Кілт сөздер:
өзін-өзі реттеу, коммерциялық емес ұйымдар, өзін-өзі реттеу ұйымдары, ішкі ережелер, кәсіби стандарттар, кәсіпкерлік (салалық) қызмет субъектілері, кәсіби қызмет субъектілер, өзін-өзі реттеу туралы заңАңдатпа
Өзін-өзі реттеу институты негізгі мақсаты кәсіпкерлік және кәсіби қызметті дамытуды ынталандыру болып келетін, мемлекеттік реттеудің баламасы болып табылады. Бұл мақсатты іске асыру кәсіпкерлік субъектілері мен кәсіби қоғамдастықтарға өз қызметін өз бетінше реттеу және дербес ішкі бақылауды жүзеге асыру құқығын беру жолымен жүзеге асырылады.
Өзін-өзі реттеу механизмі ерікті және міндетті қатысуды болжайды, бұл оны қалыптастырудың түрлі тәсілдерін негіздейді. Өзін-өзі реттейтін ұйымға ерікті қатысу қатысушылардың ерікті еркіндігінің болуын білдіреді. Өзін-өзі реттеу міндетті түрде қатысу кезінде мемлекеттік рұқсат беру тәртібін ішкі бақылау жүйесіне ауыстыру рәсімін жүргізу жолымен жүзеге асырылуы мүмкін, бұл бағалау қызметін реформалау мысалын да табысты іске асырылды.
Қазақстанда өзін-өзі реттейтін ұйымдарды құру практикасын талдау міндетті қатысу нысанымен өзін-өзі реттеу үшін қызмет бағыттарының шектеулі санын көрсетеді: тек заң консультанттарының кәсіби қызметі және бағалау қызметі. Өзін-өзі реттеу институтын ерікті негізде қолдану тәжірибесі болмашы бағыттарда елеусіз белсенділікті көрсетеді.
Өзін-өзі реттейтін ұйымдардың құқықтық мәртебесі олардың коммерциялық емес ұйымдар ретіндегі ережесімен айқындалады және салалық ережелер мен кәсіби стандарттарды әзірлеу, олардың сақталуын бақылау функцияларын жүзеге асыру және жазалау шараларын қолдану жөніндегі мамандандырылған заңнамалық актіде көзделген өкілеттіктерді қосымша қамтиды. Қосымша ретінде өзін-өзі реттейтін ұйымдардың ұйымдық құрылымы ерекше субъектілік құрамды және мамандандырылған органдарды қамтиды.
Заңнамалық актілердегі келіспеушіліктерге және шағын құқықтық олқылықтардың болуына қарамастан, қолданыстағы өзін-өзі реттеутетігі әртүрлі салаларда және кәсіби қызметте өзін-өзі реттейтін ұйымдарды құруға мүмкіндік береді. Алайда, осы ұйымдардың қалыптасудың әлсіз серпіні жекелеген зерттеуді қажет ететін қосымша мәселелерді қалдырады.
