СӘН ИНДУСТРИЯСЫНДАҒЫ ДИЗАЙН ЗИЯТКЕРЛІК МЕНШІК ОБЪЕКТІСІ РЕТІНДЕ
DOI:
https://doi.org/10.52026/1994-408X_2020_63_5_83Кілт сөздер:
зияткерлік меншік объектілері, өнеркәсіптік үлгі, сән индустриясы, авторлық құқық объектісі, уақытша құқықтық қорғауАңдатпа
Мақала кіріспесінде Ресей мен Қазақстандағы дизайнерлер мен сәнгерлердің құқықтарын қорғаудың өзекті мәселелері қарастырылды; сән индустриясындағы шығармашылық нәтижелеріне авторлардың құқықтарын қорғау тәртібі мен шарттарын реттейтін нормативтік құқықтық актілер талданды; мақаланың мазмұндық бөлігінде сән индустриясы мамандарының мүдделерін, қоғамның сын-тегеуріндерін, сондай-ақ жинақталған халықаралық тәжірибені ескере отырып жетілдіру қажет киім, аяқ киім және аксессуарлар дизайны нәтижелерінің құқықтық режимін нормативтік реттеуді жаңғырту қажеттігі дәлелденді; РФ АК-нің төртінші бөлігіне және ҚР АК-нің Зияткерлік меншік құқығының 5-бөліміне сән индустриясындағы дизайнерлік шешімдерге құқықтарды тану рәсімін жеңілдететін нормаларды енгізудің өзектілігі дәлелденеді. Атап айтқанда, киім, аяқ киім және аксессуарлар дизайны нәтижелерінің құқықтық режиміне арнайы арналған нормаларды енгізу және ғылыми-техникалық прогрестің қол жеткізілген деңгейін, сондай-ақ жинақталған шетелдік оң тәжірибені, оның ішінде Қазақстан Республикасының тәжірибесін ескере отырып, оларға құқықтарды белгілеу ұсынылды; оның ішінде: Ресей Федерациясының Азаматтық кодексіне 76.1 тарауын, ал Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексіне 56.1 тарауын «Сән индустриясындағы дизайн нәтижелеріне құқықтар» бірдей атаумен енгізу; бұл тараулардың мазмұны үш тармаққа бөлінеді: «Сән индустриясындағы дизайн туындылары», «Сән индустриясындағы өнеркәсіптік үлгі» және «Сән индустриясындағы сауда белгісі». Әрбір параграфта туындыларға, өнеркәсіптік үлгілер мен тауар белгілеріне қолда бар белгілерді ескере отырып, сән дизайнерлері мен дизайнерлері шығармашылығының нәтижелеріне құқықтарды белгілеудің ерекшеліктері көрсетіледі. Сән өнімдеріне сұраныстың маусымдылығын ескере отырып, осы объектілерге айрықша құқықтардың қысқа мерзімдерін белгілеу ұсынылады. Бұдан басқа, өнеркәсіптік үлгілер мен тауар белгілері үшін өтінім берілген күннен бастап құқықтарды қорғаудың халықаралық тәжірибесін ескерген дұрыс. Осылайша, дизайнерлер мен дизайнерлерге жаңа өнімдердің дизайнына өз құқықтарын қорғаудың жолын таңдау мүмкіндігі ресми түрде беріледі.
______________________________
