ДӘЛЕЛДЕМЕЛЕР МЕН ЖЕДЕЛ-ІЗДЕСТІРУ, ҚАРСЫ БАРЛАУ МАТЕРИАЛДАРЫН БҰРМАЛАУДЫ ЗАҢНАМАЛЫҚ РЕГЛАМЕНТТЕУДІ ЖЕТІЛДІРУ ТУРАЛЫ
DOI:
https://doi.org/10.52026/2788-5291_2023_74_3_132Кілт сөздер:
қылмыстық кодекс, бұрмалау, дәлелдемелерді бұрмалау, дәлелдемелерді бұрмалаудың заңсыз тәсілдері, дәлелдемелерді бұрмалау субъектілеріАңдатпа
Бұл зерттеу Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің дәлелдемелер мен жедел-іздестіру, қарсы барлау материалдарын бұрмалау туралы 416-бабына осы баптың сенімділігі жеткіліксіз екендігіне және дәлелдемелермен және жедел-іздестіру, қарсы барлау материалдарымен барлық заңсыз әрекеттерді қамтымайтындығына талдау жасауға арналған. Жою, жасыру, алып қою сияқты әрекеттер жалғандықтан кем емес қауіпті. Алайда, бұл әрекеттер әлі күнге дейін қылмыстық жауапкершілікке тартылмаған. Қылмыстық заңда дәлелдемелерге қатысты заңсыз әрекеттер жасаудың әртүрлі тәсілдерін бекітетін шет мемлекеттердің (Латвия, Грузия, Өзбекстан, Канада, Швеция, Үндістан) мысалдары болғанымен, мұндай оң тәжірибеге назар аудармауға болмайды. Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 416 - бабының 4-бөлігі бойынша қылмыстық іс жүргізу барысында дәлелдемелерді бұрмалағаны үшін жауаптылыққа жататын адамдардың тар тобын осы норманың диспозициясында белгілеу бөлігінде қылмыстық-процестік заңнамамен белгілі бір сәйкессіздік бар. Бұл дәлелдемелермен заңсыз әрекеттерді қылмыстық-құқықтық бағалау кезінде проблемалар туғызады және Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 416-бабының 4-бөлігінің диспозициясында көрсетілгендердің арасында Жай ғана көрсетілмеген адамдардың кең ауқымын осы әрекеттер үшін жауапқа тартуда қылмыстық заңның мүмкіндіктерін шектейді. Аталған проблемалар дәлелдемелер мен жедел-іздестіру, қарсы барлау материалдарын жоғары Жасырын қылмыс ретінде бұрмалаудың алдын алу тиімділігін төмендетеді. Мұны жою үшін Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 416-бабының қолданыстағы редакциясына өзгерістер ұсынылады.
