МЕНШІК ҚҰҚЫҒЫ ЖҮЙЕСІНДЕ ЖАНУАРЛАРДЫҢ ОРНЫ
DOI:
https://doi.org/10.52026/2788-5291_2024_76_1_106Кілт сөздер:
Жануарлар, үй жануарлары, қараусыз жануарлар, жануарлар дүниесі, азаматтық құқық объектісі, азаматтық құқықтық режим, меншік құқығы, заттық құқық, мүлікАңдатпа
Мақалада жануарлардың құқықтық режимінің ерекшелігін бекітетін нормативтік құқықтық актілерге және ғылыми әдебиеттерге жалпы талдау жасалды, оның ішінде халықаралық тәжірбиені ескере отырып жүргізілген талдау негізінде жануарларды қарау, ұстау және пайдалану кезіндегі жауапкершіліктің өзекті мәселелері қарастырылады. Сонымен қатар азаматтық құқық объектілері жүйесіндегі жануарлардың орнын талдауға ерекше назар аударылады. Жануарларға меншік құқығы туралы мәселе жеткіліксіз дамыған және күрделі, осыған байланысты қоғамда құқықтық қақтығыстар жиі туындайды. «Жануарлар дүниесі» мен қатар басқа жануарлар санатына меншік нысанын нақтылауға мүмкіндік береді.
Қоғамда жануар иесінің көпшілігі жануарларға қарау оларды ұстау және пайдалану кезінде азаматтық заңнамада бекітілген адамгершілік қағидатының болуын, жануарларға үлкен жауапкершілікпен қарауды ұмытады. Нәтижесінде жануарларға үлкен зиян келтіретін көптеген құқықбұзушылықтарға жол беріледі.
Авторлар қолданыстағы заңнамаларда және ғылыми әдебиеттерде жануарларды жіктеуге бірыңғай көзқарас біртұтас болмауы туралы мәселе көтереді. Жануарлар ұғымын анықтау мәселесінде жануарларға меншік құқығы объектісінде жансыз зат болып табылмайтындығын жалпы түсінуіміз қажет. Жануарлар тірі тіршілік иелеріне жатады, бұл олардың құқықтық режимінің ерекшеліктерін азаматтық құқықтың тәуелсіз объектісі ретінде анықтайды. Азаматтық кодекстегі жануарлардың құқықтық мәртебесін реттеу үшін оларды өңдеуді жаңартатын және жаңғыртатын, оның қоғамның қажеттіліктеріне сәйкестігін қамтамасыз ететін өзгерісті қажет етеді.
Сонымен қатар ұлттық заңнамаларға өзгертулер мен толықтырулар енгізуді, оның ішінде осы жануарларды күтіп-бағу және оларға тиісінше қарау жөніндегі қосымша талаптарға байланысты өзіндік ерекшеліктерін ескеріп, ҚР Азаматтық кодексіне меншік құқығы объектілеріне арнайы тарауды енгізуді ұсынады.
