ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ КОНСТИТУЦИЯСЫНА ӨЗГЕРІСТЕР ҚАБЫЛДАУ ТҰРҒЫСЫНАН ТАБИҒИ РЕСУРСТАРҒА МЕНШІК ҚҰҚЫҒЫН ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕТТЕУ

Аңдатпа

Мақалада табиғи ресурстарға меншік құқығының құқықтық реттеудің кейбір мәселелері қарастырылады. Қарастырылып отырған табиғи ресурстарға меншік құқығының мазмұнын және онымен байланысты құқықтық қатынастарды талдау, сондай-ақ іргелі қағидаларды зерттеу негізінде оны дамыту мен жетілдіру үшін тиімді ұсыныстарды қарастыру жұмыс жазудың мақсаты болып табылады. Тақырыптың өзектілігі халық пен мемлекет қажеттіліктерін қанағаттандыру негізінде табиғи ресурстарға меншік құқығын іске асырудың қоғамдық құндылығымен негізделген. Зерттеудің жалпы және арнайы әдістерін өзара әрекеттесу кезінде қолдану автордың пікірін негіздеу үшін қажет. Зерттеу объектісінің ерекшелігі - қоршаған ортадан жеке табиғи ресурсты бөлудің мүмкін еместігі, сондықтан оны қоршаған ортамен өзара байланысу кезінде қарастыру қажет. Жұмыста табиғи ресурстарға меншік құқығы ұғымының мазмұны қарастырылады, бұл заңнамада «табиғи ресурстар» ұғымының анықтамасының болмауымен қиындайды. Заңнамада және құқық қолдану тәжірибесінде институтты «табиғи ортаның компоненттері» ұғымымен қатар қолдану, әсіресе табиғи ресурстарға меншік құқығын реттеуде азаматтық немесе экологиялық (табиғи ресурстық) заңнамаға басымдық беру мәселесінде қиындықтар туғызады. Бұл мәселе Конституцияға, атап айтқанда, 6-бапқа қатысты өзгерістерді қабылдау тұрғысынан өзекті болып отыр. Табиғи ресурстарға меншік құқығының халыққа тиесілі екендігі туралы конституциялық ереже осы құқыққа қатысты тиісті мәселелерді реттейтін өзге де нормативтік құқықтық актілерге өзгерістер енгізуді талап етеді. Конституциялық Кеңестің қаулысымен бұл меншік жария-құқықтық болып табылады. Осыған байланысты осы меншікке мемлекеттік меншік режимін қолдану туралы мәселе даулы болуы мүмкін, өйткені мемлекеттік және қоғамдық меншік – бұл мемлекеттік және қоғамдық мүдделер көзделіп отырған мақсаттардың объектілері болып табылатын әртүрлі ұғымдар.