ШАНХАЙ ЫНТЫМАҚТАСТЫҚ ҰЙЫМЫНА МҮШЕ МЕМЛЕКЕТТЕРДІҢ ЭНЕРГЕТИКАЛЫҚ ЫНТЫМАҚТАСТЫҒЫНЫҢ ҚҰҚЫҚТЫҚ АСПЕКТІЛЕРІ
DOI:
https://doi.org/10.52026/2788-5291_2023_75_4_176Кілт сөздер:
Шанхай Ынтымақтастық Ұйымы, энергетикалық ынтымақтастық, құқықтық жүйе, энергетикалық клуб, энергетикалық дауларды реттеу тетігіАңдатпа
Энергетика Шанхай Ынтымақтастық Ұйымына (ШЫҰ) мүше мемлекеттер ынтымақтастығының негізгі саласы болып табылады. Жобалық ынтымақтастықтан бастап «Энергетикалық ынтымақтастық клубының» келісімдеріне дейін мүше мемлекеттердің энергетикалық ынтымақтастықты бірлесіп құруға деген ұмтылысы белгілі бір нәтижелерге қол жеткізді. Энергетика саласын құқықтық қорғау ерекше сипатқа ие. ШЫҰ-ның қолданыстағы энергетикалық ынтымақтастығы декларациялар, келісімдер, өтініштер, кездесулер хаттамалары және өзара түсіністік туралы меморандумдар, сондай-ақ шарттарда нақты міндеттемелер жоқ қағидаттық ережелер нысанын қабылдайды. Әрбір мүше мемлекеттің заңдарында тұрақтылық пен біркелкілік жоқ, ал қолданыстағы халықаралық шарттарда дауларды реттеу жөніндегі шешімдердің іске асырылуын қамтамасыз ету үшін тиісті тетіктер жоқ. Сондай-ақ, мүше мемлекеттер қабылдаған мүдделерді үйлестіру тетіктерінің болмауы, бұл ШЫҰ-ның ағымдағы және болашақ энергетикалық ынтымақтастығының қажеттіліктерін қанағаттандыруды қиындатады. «Энергетикалық ынтымақтастық клубының» рөлін толық іске асыра отырып және энергетикалық ынтымақтастықтың тиімді құқықтық тетігін, энергетикалық ынтымақтастық туралы ақпарат алмасу тетігін, энергетикалық ынтымақтастықтағы қоршаған ортаны қорғаудың құқықтық тетігін және энергетикалық дауларды реттеу тетігін құра отырып қана біз өзара энергетикалық ынтымақтастық проблемаларын түбегейлі шеше аламыз. Қақтығыстар мен қайшылықтар ынтымақтастықтың өзара байланысын, тұрақтылығын және стандартталуын нығайтады, сондай-ақ мүше мемлекеттер арасындағы өзара тиімді энергетикалық ынтымақтастық үшін жағдайлар мен мүмкіндіктер жасайды.