ҚОҒАМНЫҢ СОТ ЖҮЙЕСІНЕ ДЕГЕН СЕНІМІН АРТТЫРУ ТУРАЛЫ МӘСЕЛЕГЕ
DOI:
https://doi.org/10.52026/2788-5291_2024_77_2_220Кілт сөздер:
сот, сот жүйесі, сот төрелігі, судья, судьяның жауапкершілігі, сот төрелігін жүзеге асыру сапасы жөніндегі Комиссия, Сот жюриі, сот жүйесі үшін кадрларды іріктеу, Сот төрелігі АкадемиясыАңдатпа
Сот жүйесіне деген сенім сот төрелігін жүзеге асыру сапасының маңызды көрсеткіші болып табылады. Қазақстанның әлемдік рейтингі жеткіліксіз және үнемі жетілдіруді қажет етеді. Қазіргі уақытта Қазақстан қоғамның сотқа және сот жүйесіне деген сенімін жақсарту бойынша жұмыс жүргізуде. Бұқаралық ақпарат құралдары мен әлеуметтік желілердегі резонанстық Жарияланымдар қоғамның төмен сенімін де көрсетеді. Мұндай сенімсіздіктің себептері жүйелік сипаттағы ішкі проблемалар болып табылады. Сот практикасы мен сотқа дейінгі әңгімелер көрсеткендей, соттарда судьялар арасында кең таралған тәжірибе, сот немесе жоғарғы сот басшылығының ауызша бұйрығын орындау бар. Судьялардың мұндай мінез-құлқы судьяға әкімшілік қысым тетіктерінің болуы болып табылады. Осындай бірнеше тұтқалар ерекшеленеді. Судьяға қысым жасаудың бірінші тәсілі-оның кәсіби қызметін бағалау. Судьяда жоғары тұрған соттардың күші жойылған шешімдері және судья этикасын белгілі бір бұзушылықтар болған кезде сот төрелігін іске асыру сапасы жөніндегі Комиссия теріс шешім қабылдауы мүмкін.
Судьяға қысым жасаудың екінші тәсілі-судьяның жеке ісін Сот жюриінде қарау арқылы судьяны тәртіптік жауапкершілікке тарту. Судьяда жоғары тұрған соттардың күші жойылған шешімдері және судья этикасын белгілі бір бұзушылықтар болған кезде Сот жюриі де теріс шешім шығаруы мүмкін.
Осы тетіктердің барлығы судьяны жоғары тұрған сотқа немесе сот басшылығына тиімді шешімдер қабылдауға мәжбүр етеді, осылайша сот төрелігінің негіздері бұзылады. Осы мақсатта бірқатар маңызды шараларды қабылдау маңызды. Біріншісі-сот жүйесі үшін кадрларды іріктеу. Судьяларды күші жойылған немесе өзгертілген шешім үшін жауапқа тарту тәжірибесін жоюдағы екінші.