ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ ЦИФРЛЫҚ АКТИВТЕРДІҢ АЙНАЛЫМЫН ҚҰҚЫҚТЫҚ РЕТТЕУ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ МҰРАГЕРЛІК МҮМКІНДІГІ

Аңдатпа

Мақалада Қазақстан Республикасындағы цифрлық активтердің айналымын құқықтық реттеудің жай-күйі және олардың мұрагерлік мүмкіндіктері талданады.

Сандық активтерді реттейтін заңнама оларды мүлікке жатқызады. Бұл ретте цифрлық активтер қамтамасыз етілген және қамтамасыз етілмеген болып бөлінеді.

Мақалада қамтамасыз етілген цифрлық актив ақша мен бағалы қағаздарды қоспағанда, материалдық, зияткерлік қызметтер мен активтерге құқықты куәландыратыны және сәйкесінше заңмен таныс объектілермен байланысты екендігі көрсетілген. Осыған байланысты қамтамасыз етілген цифрлық активті шығару оның қамтамасыз етілуін тексергеннен кейін ғана мүмкін болады. Бұдан басқа, цифрлық активке иелік ететін тұлға заңнаманың көзделген талаптарына сәйкес белгілі. Қамтамасыз етілген цифрлық активтерді шығаратын тұлғаның қызметі лицензиялауға жатады. Мұндай активтерді сатып алатын тұлғалар үшін қандай да бір арнайы шектеулер көзделмеген.

Мақалада қамтамасыз етілмеген цифрлық актив электрондық-цифрлық технологияларға тәуелсіз қолданыстағы мүлікпен байланысты емес және оны құру үшін цифрлық майнинг қажет екендігі атап өтілген. Қамтамасыз етілмеген цифрлық активке қатысты қатынастардың субъектісі майнер, сондай-ақ ақпараттандыру объектілерінің иесі болуы мүмкін. Қамтамасыз етілмеген цифрлық активтерді шығару лицензиялауға жатады. Мұндай активтердің айналымы «Астана» халықаралық қаржы орталығының аумағында ғана мүмкін.

Осылайша, цифрлық активтерді олардың иелері тірі кезінде иеліктен шығаруы мүмкін, демек олар қайтыс болғаннан кейін де мұрагерлерге ауыса алады. Қамтамасыз етілмеген цифрлық активтерді лицензиялау жөніндегі практикалық міндеттерді шешу, олардың айналымдарына бақылауды орталықтандыру – электрондық-цифрлық технологияларды құқықтық реттеуге және республикалық деңгейде олардың мұрагерлік мәселелерін ретке келтіруге мүмкіндік береді.