ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ЗАҢНАМАСЫ БОЙЫНША ТАЛАПТЫҢ ЕСКІРУІ ТУРАЛЫ ЖЕКЕЛЕГЕН МӘСЕЛЕЛЕР
DOI:
https://doi.org/10.52026/2788-5291_2024_79_4_224Кілт сөздер:
құқықтық мониторинг, нормативтік ақаулар, атқарушылық жазба, талап қою мерзімінің үзілуі, талап қою мерзімі, коллекторлық агенттіктер, Талаптың ескіруі, Азаматтық кодексАңдатпа
Мақала ҚР Президентінің жолдауында белгіленген қазіргі заманғы құқық қолдану тенденциялары мен стратегиялық мақсаттар тұрғысынан негізгі проблемаларды анықтап, оларды шешу жолдарын ұсына отырып, Қазақстанда талап қою мерзімдері туралы нормалардың қолданылуын кешенді талдау болып табылады. ҚР Азаматтық кодексінің (АК) талап қою мерзіміне байланысты нормаларын нақтылау және үйлестіру қажеттілігі басты назарда тұр, бұл құқық қолдану практикасы мен заңнамадағы серпінді өзгерістер жағдайында ерекше өзекті.
Зерттеу АК 179 және 181-баптары сияқты қолданыстағы құқықтық нормалар құқықтық сенімділік пен құқық қолдану практикасының тұрақтылығын арттыру үшін нақтылауды қажет ететіндігін анықтайды. 2017 жылғы реформадан кейін коллекторлық агенттіктердің талаптарына талап қою мерзімін қолдану контекстінде құқық қолдану практикасына ерекше назар аударылады. Екі негізгі ұстаным қарастырылады: біреуі бес жылдық талап қою мерзімін сақтауды қолдайды, екіншісі оны үш жылға дейін қысқартуды ұсынады. Бұл мәселелер қаржылық реттеуді жақсарту, тұтынушылардың құқықтарын қорғауды күшейту және қаржылық бақылауды оңтайландыру бойынша стратегиялық бастамаларға тікелей қатысты.
Бұдан басқа, нотариусқа атқарушылық жазба алу үшін жүгінген кезде талап қою мерзімінің үзілуіне қатысты құқық қолдану практикасы талданады. Мұндай өтініш ескіру мерзімін үзу үшін негіз болып саналмауы тиіс, өйткені АК-нің 183-бабында көрсетілген негіздер тізбесі толық болып саналады. Бұл ұсыныс Президенттің жолдауында көрсетілген құқық қолдану стратегиясының мақсаттарына сәйкес келеді және құқықтық белгісіздікті жоюға бағытталған.
Мақала Қазақстандағы талап қою мерзімдері туралы заңнаманы одан әрі зерделеуге және жетілдіруге ықпал ететін егжей-тегжейлі және дәйекті зерттеу болып табылады. Ұсынылған шешімдер азаматтардың құқықтарын неғұрлым тиімді қорғауға және құқықтық реттеудің тұрақтылығына ықпал ете отырып, елдегі құқық қолдану практикасы мен құқықтық ортаны жақсарту үшін айтарлықтай маңызға ие.
