ТАУАР БЕЛГІЛЕРІН ЗАҢСЫЗ ПАЙДАЛАНҒАНЫ ҮШІН ҚЫЛМЫСТЫҚ ЖАУАПКЕРШІЛІК: РЕТТЕУ ЖӘНЕ ҚҰҚЫҚ ҚОЛДАНУ ПРАКТИКАСЫ
DOI:
https://doi.org/10.52026/2788-5291_2025_80_1_164Кілт сөздер:
тауар белгісі, тауар белгісін заңсыз пайдалану, зияткерлік меншік, қылмыстық жауапкершілік, Қылмыстық кодекс, санкцияАңдатпа
Мақалада авторлар Қазақстан Республикасында тауар белгілерін заңсыз пайдаланғаны үшін қылмыстық жауаптылықтың құқықтық аспектілерін қарастырып, оларды экономиканың тұрақты дамуы мен адал бәсекелестікті қамтамасыз ету үшін қорғаудың маңыздылығын атап өтті.
Тауар таңбаларын бұзғаны үшін қылмыстық жауапкершілік пен санкцияларды енгізу зияткерлік меншікті қорғаудың маңызды құралы болып табылады, құқық иелерінің қаржылық шығындарының қаупін азайтады және контрафактілік өнімнің таралуына жол бермейді. Авторлар Франция мен Ұлыбританиядағы алғашқы заңнамалық актілерден бастап қазіргі заманғы нормаларға дейінгі Қазақстандағы және шетелдегі тауар белгілері туралы заңнаманың эволюциясын ашып, тарихи-құқықтық деректерді келтіреді.
Тауар таңбасын заңсыз пайдаланғаны үшін жауапкершілік шаралары бекітілген Қазақстан Республикасы Қылмыстық кодексінің 222-бабына ерекше назар аударылды. Зерттеу көрсеткендей, құқық қолдану практикасы бірқатар қиындықтарға тап болады, мысалы, сауда белгілерінің бұзылуымен байланысты істердің сирек кездесуі және құқық бұзушылардың экономикалық залалын анықтаудағы қиындықтар. Зияткерлік құқықтарды қорғаудың тиімділігін арттыру үшін кешенді тәсілдің қажеттілігін көрсететін ірі залалды есептеудің екі тәсілі ұсынылған: құқық иесінің шығындары және лицензиялық төлемдердің құны бойынша.
Сот істерінің мысалдары мен статистика тауар белгісін қорғауға ықпал ететін және заңды иелер үшін бәсекелестік артықшылықты қамтамасыз ететін қатаң қылмыстық ықпал ету шараларының маңыздылығын көрсетеді.
Авторлар зиянды анықтау үшін өлшемшарттарды нақтылаудың маңыздылығы туралы қорытынды жасайды, бұл Қазақстандағы тауар таңбалары иелерінің құқықтарын қорғаудың құқықтық сенімділігі мен тиімділігін арттыруы мүмкін.
