ЕАЭО-ТА ТАУАР БЕЛГІЛЕРІНЕ ҚҰҚЫҚТАРДЫҢ ЖОЙЫЛУЫ: ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАҒИДАТҚА КӨШУ ҚАЖЕТТІЛІГІ

Авторлар

  • Айна Болатовна Отарбаева әл-Фараби ат. Қазақ Ұлттық университеті
  • Сағынғали Жоламанович Айдарбаев "Нархоз" университеті
  • Айзат Маратовна Бегжан әл-Фараби ат. Қазақ Ұлттық университеті

DOI:

https://doi.org/10.52026/2788-5291_2025_80_2_201

Кілт сөздер:

ЕАЭО, тауар белгісі, параллельді импорт, Қазақстан, өңірлік қағидат, халықаралық қағидат

Аңдатпа

Ұсынылып отырған зерттеуде Еуразиялық экономикалық одақ (ЕАЭО) аясындағы тауар таңбасының жойылуы режимі және зияткерлік меншік құқықтарын қорғау мен нарық қажеттіліктері арасындағы теңгерімге қол жеткізуге бағытталған халықаралық қағидатқа көшу қажеттілігі талданды. Қазіргі уақытта ЕАЭО-да мүше мемлекеттер арасында тауарлардың еркін қозғалысын қамтамасыз ететін, бірақ құқық иесінің келісімінсіз үшінші елдерден импортты шектейтін аймақтық аймақтық режимі жұмыс істейді. Бұл режим ішкі бәсекелестікке ықпал еткенімен, тұтынушылар үшін тауарлардың қолжетімділігін қамтамасыз етуде қиындықтар туғызады, әсіресе Ресей мен Беларусь сияқты ЕАЭО-ның негізгі мүшелеріне санкциялық қысым жасау жағдайында.

Кез келген елде нарыққа енгізілген тауарлар ЕАЭО елдерінде де еркін қозғала алатын құқықтардың сарқылуының халықаралық қағидатына көшу бағаларды төмендетуі, фармацевтикалық құралдарды қоса алғанда, тауарларға қолжетімділікті жақсартуы және өңірлік нарықтардың бәсекеге қабілеттілігін күшейтуі мүмкін. Зерттеу ЕАЭО-ға мүше елдердің тәжірибесін және Еуропалық Одақ тәжірибесіне ерекше назар аудара отырып, халықаралық тәжірибені талдауға мүмкіндік беретін нормативтік және салыстырмалы құқықтық әдістерге негізделген. Сонымен қатар, аталған зерттеу негізгі дереккөздерге негізделген ғылыми жұмыстарға, құқықтық материалдардан алынған еңбектерге талдау жасауға негізделген.

ЗерттеуЕАЭО-ға мүшеелдердіңтәжірибесінжәнехалықаралықтәжірибені,әсіресеЕуропалықОдақтыталдай отырып, нормативтікжәнесалыстырмалы-құқықтықәдістергесүйенеді.

Зерттеу қорытындысы ЕАЭО шеңберінде өнімнің сапасы мен қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін зияткерлік меншік құқықтарын қорғау мен мүше мемлекеттердің экономикалық икемділігі арасындағы тепе-теңдікке қол жеткізу мақсатында Еуропалық Одақтың табысты мысалдарына сүйене отырып, реттеудің қосымша тетіктерін әзірлеу қажет екенін атап көрсетеді.

##submission.authorBiographies##

##submission.authorWithAffiliation##

құқық магистрі, әл-Фараби ат. ҚазҰУ халықаралық құқық кафедрасының аға оқытушысы

##submission.authorWithAffiliation##

заң ғылымдарының докторы, "Нархоз" университеті Құқық Мектебінің профессоры 

##submission.authorWithAffiliation##

PhD доктор, әл-Фараби ат. ҚазҰУ халықаралық құқық кафедрасының аға оқытушысы

##submission.downloads##

Жарияланды

30.06.2025

##submission.howToCite##

Отарбаева, А. Б., Айдарбаев, С. Ж., & Бегжан, А. М. (2025). ЕАЭО-ТА ТАУАР БЕЛГІЛЕРІНЕ ҚҰҚЫҚТАРДЫҢ ЖОЙЫЛУЫ: ХАЛЫҚАРАЛЫҚ ҚАҒИДАТҚА КӨШУ ҚАЖЕТТІЛІГІ. «Qazaqstan Respyblikasy Zannama jäne Quqyqtyq Aqparat Institytynyn Jarshysy» Gylymi-Quqyqtyq Jurnaly («Қазақстан Республикасының Заңнама және құқықтық ақпарат институтының Жаршысы» ғылыми-құқықтық журналы), 80(2). https://doi.org/10.52026/2788-5291_2025_80_2_201

Журналдың саны

Бөлім

Халықаралық құқық және салыстырмалы құқықтану