САЛЫҚ КОНВЕНЦИЯЛАРЫ ШЕҢБЕРІНДЕ ӨЗАРА КЕЛІСУ РӘСІМІН ҚОЛДАНУҒА ЖОЛ БЕРУ КРИТЕРИЙІ РЕТІНДЕ САЛЫҚТЫҚ МІНЕЗ-ҚҰЛЫҚ ТҮРЛЕРІ ЖӘНЕ ОЛАРДЫҢ АЙРЫҚША ЕРЕКШЕЛІКТЕРІ

Аңдатпа

Бұл мақалада автор салықтық мінез-құлықтың түрлерін және олардың ерекшеліктерін халықаралық салықтық дауларды реттеудің халықаралық-құқықтық механизмдерін қолданудың дұрыстығының негізгі өлшемі ретінде зерттейді, оның ішінде өзара келісу процедурасы (Mutual Agreement Procedure - МАР). Өзара келісу процедурасы (МАР) – бұл барлық салықтық келісімдерде (конвенциялар) екі рет салық салуды болдырмау туралы келісімдерде (DTA) қарастырылған негізгі ведомствалық әкімшілік процедура. МАР-ты бастамас бұрын немесе DTA басқа ережелерін қолданар алдында, уәкілетті органдар нақты құқықтық жағдайға байланысты қандай салықтық мінез-құлық болғанын анықтауы тиіс. Халықаралық және ұлттық салықтық заңнамаларды, сондай-ақ салық төлеушінің салықтық жоспарлау кезінде заңды және заңсыз мінез-құлқымен байланысты мәселелерді реттейтін тәжірибені талдау негізінде автор салық төлеушілердің қабылданатын және қабылданбайтын салықтық мінез-құлықтарын білдіретін заңды категорияларды («tax evasion», «tax avoidance», «tax mitigation», «tax planning») талдап, әрбір салықтық мінез-құлықтың ерекшеліктерін бөліп, олардың ұқсастықтары мен айырмашылықтарын анықтады. Зерттеу барысында автор халықаралық және ұлттық салықтық құқықта қабылданатын және қабылданбайтын салықтық мінез-құлықты түсінудің бірыңғай өлшемдерінің жоқтығын анықтап, DTA және мемлекеттердің салықтық заңнамасында салықтық мінез-құлық түрлерін түсіну бойынша тиісті біріздендірілген өлшемдерді белгілеудің қажеттілігін негіздеді. Бұл МАР немесе DTA-ның басқа ережелерін қолдану тұрғысынан салықтық мінез-құлық түрлерін анықтау мәселесінде құқықтық белгісіздікті шешуге және салық жинау механизмінің тиімділігін айтарлықтай арттыруға мүмкіндік береді.

Бұл салықтық мінез-құлық түрлерін анықтау мәселесінде құқықтық белгісіздікті шешуге және салық жинау механизмінің тиімділігін айтарлықтай арттыруға мүмкіндік береді.