ИНТЕРНЕТТЕГІ АЛАЯҚТЫҚТА DEEPFAKE ҚОЛДАНАТЫН ҚЫЛМЫСТАР ЖӘНЕ ОЛАРДЫ ДӘЛЕЛДЕУ МӘСЕЛЕЛЕРІ

Аңдатпа

Бұл зерттеу интернеттегі алаяқтық саласындағы deepfake технологиясын қолдану арқылы жасалған қылмыстар мәселесін қарастырады. Жұмыстың мақсаты-deepfake-ті онлайн-алаяқтықта қолдану тетіктерін жан-жақты талдау, мұндай қылмыстарды тергеу және дәлелдеу процесінде бар проблемаларды анықтау, сондай-ақ оларды шешу бойынша ұсыныстарды тұжырымдау. Зерттеу әдістемесі ретінде deepfake танудың техникалық мүмкіндіктерін криминалистикалық талдау, deepfake-алаяқтықпен күресудің халықаралық тәжірибесін салыстырмалы талдау, тақырып бойынша ғылыми әдебиеттерді доктриналық зерттеу және Қазақстан Республикасының киберқылмыс саласындағы заңнамасын талдау пайдаланылды.

Зерттеу нәтижелері deepfake-ті қылмыстық пайдаланудың үш негізгі бағытын анықтады: қаржылық алаяқтық, бопсалау және саяси манипуляциялар. Deepfake-ті қаржы секторындағы жеке басын тексеру жүйелерін айналып өту, қаражатты ұрлау және жалған ақпарат тарату мақсатында жалған бейне және аудио материалдар жасау үшін пайдалану мысалдары талданды. Бұл қылмыстарды саралаудың қиындықтарына және мамандандырылған құқықтық нормалар мен әдістер болмаған жағдайда бұрмалау фактісін дәлелдеуге ерекше назар аударылады. Deepfake-ті анықтаудың заманауи техникалық құралдары, соның ішінде микромимика мен дыбыстың спектрлік сипаттамаларын талдау қарастырылған.

Зерттеу нәтижелерін қолдану саласы Қазақстан Республикасының қылмыстық заңнамасын жетілдіруді, deepfake-пен байланысты қылмыстарды анықтау мен тергеудің криминалистикалық әдістемелерін әзірлеуді, сондай-ақ мамандар мен жұртшылықтың осы қауіп туралы хабардарлығын арттыруды қамтиды.

Зерттеудің қорытындылары deepfake технологиясының дамуы ақпараттық қауіпсіздік пен құқықтық тәртіпке үлкен қауіп төндіреді, бұл онлайн алаяқтықтың жаңа түрлерін жасайды және оларды тергеу мен қудалау процесін қиындатады. Заңнаманы бейімдеу, deepfake анықтау мен сараптаманың мамандандырылған әдістерін дамыту, сондай-ақ қылмыстың осы түріне қарсы күресте халықаралық ынтымақтастық қажеттілігі атап өтілді.