ҰЛТТЫҚ ҚАУІПСІЗДІКТІ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ САЛАСЫНДАҒЫ ЗАҢНАМАНЫ ЖЕТІЛДІРУ МӘСЕЛЕСІНЕ
DOI:
https://doi.org/10.52026/2788-5291_2025_80_4_97Кілт сөздер:
ұлттық қауіпсіздік, арнайы органдар, азаматтардың құқықтары, арнайы органдардың өкілеттіктері, қауіпсіздік шараларының алдын алу, тәртіптік жаза, нормалардың олқылықтарыАңдатпа
Ұлттық қауіпсіздік мемлекеттің маңызды басымдығы болып табылады. Ұлттық қауіпсіздіктің негізгі бағыты-азаматтардың, қоғамның және мемлекеттің құқықтарын қорғау. Бұл ретте ұлттық қауіпсіздіктің басты басымдығы адам, оның құқықтары мен бостандықтары болып табылады. Азаматтардың, қоғамның және мемлекеттің құқықтарын қорғау жөніндегі шараларды жүзеге асыруда арнайы мемлекеттік органдарға негізгі рөл берілген. Іс жүзінде кейде арнайы органдардың өкілеттіктері азаматтардың құқықтарымен тығыз байланысты болатын жағдайлар туындайды. Кейбір жағдайларда қайшылықтар туындайды. Осылайша, азаматтардың құқықтары мен бостандықтарына нұқсан келтіру үшін жағдайлар жасалады, шешуді қажет ететін кездейсоқ жағдайлар туындайды. Мақалада арнаулы мемлекеттік органдардың өкілеттіктерін реттейтін заңнаманы жетілдіру негізінде осындай жағдайларды реттеу мәселесін шешуге әрекет жасалды. Автор арнайы, мәжбүрлі, күштік құралдарды тек болжамды қауіптерге симметриялы ерекше жағдайларда қолдануды көздейтін нормаларды қарастыру идеясын ұсынады. Автордың пікірінше, азаматтардың құқықтарын шектеу қорғалатын адамдар мен объектілерге төнетін қауіптің дәрежесіне, қарқындылығына және шындығына сәйкес келуі керек. Сонымен бірге, автордың пікірінше, қауіптің дәрежесі мен шындығын дұрыс бағалауға мүмкіндік беретін шаралар сақталуы керек.
Ұлттық мүдделерді қорғау ісінде қорғалатын объектілердің қауіпсіздік шараларының алдын алуға ерекше рөл берілген. Құқық бұзушылықтардың, атап айтқанда терроризмнің алдын алудың маңыздылығы өзекті және қажет, өйткені бұл арнайы органдарға мұндай тәуекелдерді азайтуға мүмкіндік береді.
Азаматтардың құқықтарын сақтаумен қатар, мақалада арнайы органдар қызметкерлерінің құқықтарын сақтауға да көп көңіл бөлінеді. Мақалада 2012 жылғы 13 ақпандағы «Қазақстан Республикасының арнаулы мемлекеттік органдары туралы» Қазақстан Республикасының заңын жетілдіру жөнінде ұсыныстар беріледі.
