ӘКІМШІЛІК-ПРОЦЕСТІК ҚҰҚЫҚТЫҚ ҚАТЫНАСТАРДЫҢ ҰҒЫМЫ ЖӘНЕ БЕЛГІЛЕРІ
Кілт сөздер:
әкімшілік сот ісін жүргізу, әкімшілік соттар, әкімшілік орган, әкімшілік акт, жария-құқықтық дауАңдатпа
Мақалада әкімшілік процесс ұғымының кешенді тәсілдері мен оның белгілері талданады. Қазіргі заманғы әкімшілік заңнама әкімшілік процесті түсінудің және әкімшілік-іс жүргізу құқығы саласын қалыптастырудын жаңа жолдарын талап етеді. Осыған байланысты бұрынғы КСРО елдерінде соңғы он жылда әкімшілік процесс ұғымында кең тараған жаңа көзқарас зерттелуде. Ол сот ісін жүргізудің жаңа түрін танытуға негізделген – әкімшілік және әкімшілік процесті әкімшілік сот ісін жүргізу ретінде қарастырады. Автордың пікірінше, әкімшілік процестің еншісіне сот тәсілі соттардың әкімшілік құқық бұзушылық туралы істерді шешу ғана емес, әкімшілік соттардың жария құқықтық қатынастардан туындайтын дауларды – мемлекеттік органдар мен өзге де субъектілер: жеке және заңды тұлғалар арасында да қарайды. Еуропа елдерінің және бұрынғы КСРО-ның кейбір мемлекеттерінің тәжірибесі мысал ретінде келтіріледі, онда әкімшілік сот жұмыс істейді, көпшілік-құқықтық қатынастардан туындайтын барлық дауларды қарайды. 2010 жылдан 2020 жылға дейінгі кезеңге арналған Қазақстан Республикасының құқықтық саясат тұжырымдамасының ережелеріне қарамастан, әкімшілік әділет институтын құруға баса назар аударатын, ерекше талап қою өндірісі тәртібімен азаматтық сот ісін жүргізу шеңберінде қаралады. Қазақстан Республикасының Әкімшілік рәсімдік-процестік кодексінің талқылауға әзірленген және жарияланған жобасы толыққанды әкімшілік сот ісін жүргізуді көздейді. Жобаның ережелерін талдау және ғалымдардың пікірлері негізінде әкімшілік-процестік қатынастардың түсінігі мен белгілері туралы мәселелерде авторлық ұстанымы анықталды.
