ШАРТ ЕРКІНДІГІ ПРИНЦИПІ ЖӘНЕ КОРПОРАТИВТІК КЕЛІСІМ

Аңдатпа

Компанияның қатысушылары (акционерлері) арасындағы келісім корпоративті басқару құралы ретінде шетелдік тәжірибеде кең қолданылады. Қазақстанда корпоративтік келісім әлі толық орын алған жоқ, дегенмен ол компания қатысушылары арасында, қатысушылар мен үшінші тұлғалар арасында және компанияның өзі арасында икемді және сәйкес реттеуді қамтамасыз ете алады. Келісімнің бұл түрі заңнамада аталмаған. Отандық құқық қорғау органдарының қызметкерлері, әсіресе судьялар корпоративтік қатынастарды реттеудің жаңа тетіктеріне сақтықпен қарайды.

Корпоративті келісім деп әдетте компанияның қатысушылары компанияны басқару және осындай басқару шеңберінде олардың мүдделерін қамтамасыз ету жөніндегі әрекеттерді келісетін келісім деп түсінеді. Мұндай келісім көптеген елдердегі корпоративтік қатынастарды реттеу үшін белсенді қолданылады.

Шарттың корпоративті ортадағы әсері және императив нормалардың көбірек болуы шарт еркіндігі принципі, оның ішінде оның мазмұнын анықтау бөлігінде корпоративті келісімшартқа қатысты ішінара қолдану бар дегенді білдірмейді. Келісім шарт еркіндігінің жалпы шектеулері осы келісімге қолданылады.

Келісімшарт бостандығына және ерік автономиясына сүйене отырып, компания қатысушылары өздерінің құқықтары мен мүдделерін қамтамасыз ету және қорғау, заңды мақсаттарына жету үшін маңызды және қажет деп санайтын ережелерді келісімшартқа енгізе алады. Бірақ мұндай ережелерді белгілеу кезінде келісімшарттың тараптары қоғамдық мүдделерді және осындай қорғауға мұқтаж адамдардың мүдделерін қорғау үшін заңнамада бар шектеулерді ескеруі керек.