МҰНАЙ ҰРЛЫҒЫ ҮШІН ҚЫЛМЫСТЫҚ ЖАУАПТЫЛЫҚТАН АҚТАЛМАЙТЫН НЕГІЗДЕР БОЙЫНША БОСАТУДЫҢ КЕЙБІР МӘСЕЛЕЛЕРІ
Кілт сөздер:
қылмыстық істі тоқтату, әрекетті өкіну, ақталмайтын негіздер, қылмыстық жауапкершіліктен босатуАңдатпа
Мақалада қатты өкінуіне байланысты қылмыстық істі тоқтатудың процессуалдық тәртібі мен заңнамалық ерекшеліктері зерттеліп, талданған. Бұл реттерді тергеу практикасында қолдану соңғы 4 жылда мұнай мен мұнай өнімдерін ұрлау туралы тоқтатылған қылмыстық істер мысалында қарастырылады. Адамдардың қатты өкінуіне байланысты қылмыстық жауапкершіліктен босатуға байланысты ең өзекті мәселелерді автор қарастырады. Құқық қолдану практикасы мен қылмыстық құқық теориясының мәселелерін шешу тұрғысында кінәлілердің қатты өкіну белгілері, оның мойындап келуі, оның қылмыстық құқық бұзушылықты ашуын және тергеуін жеңілдету, сондай-ақ қылмыс құқық бұзушылық арқасында келтірілген зиянды түзету мәселелері зерттелді.
Сондай-ақ, қылмыстық жауапкершіліктің сөзсіздігі қағидаты қылмыстық-құқықтық доктринасындағы өзекті және негізгі принципін зерттеген ғалымдардың тұжырымдамалық позициясы талданған. Қолданыстағы заңнаманы жетілдіру бойынша бірқатар ғылыми негізделген тұжырымдар жасалып, ұсыныстар әзірленді. Атап айтқанда, ақталу негіздері бойынша алдын-ала тергеуді тоқтату институтын бөлек қарастыру ұсынылады. Тараптардың татуласуына байланысты алдын-ала тергеуді тоқтату функцияны үшін қылмыстық қудалау органдарының құзыретіне қалдыру, ал Қазақстан Республикасының 2010 жылдан 2020 жылға дейінгі кезеңге арналған Құқықтық саясат тұжырымдамасының ережелеріне сәйкес қатты өкінгені үшін қылмыстық қудалауды тоқтату сотқа дейінгі сот ісін жүргізудегі соттық бақылау шектерін кезең-кезеңмен кеңейтуді сотқа беру. Бұл жағдайда сот кінәлі адамның жеке басын, оның мойындап келуі, оның қылмыстық құқық бұзушылықты ашылуын жеңілдетуге, тергеуге, қылмыстық құық бұзушылық әрекеттерімен келтірген зиянды түзетуге және қоғамдық қауіптілігін анықтауға бағытталған әрбір өкіну белгісіне тәуелсіз объективті баға берілетін болады.
