ҚОРҒАЛУҒА ҚҰҚЫҒЫ БАР КУӘ АДВОКАТЫНЫҢ ҚЫЛМЫСТЫҚ ІСТЕР БОЙЫНША МІНДЕТТІ ҚАТЫСУЫ ЖАҒДАЙЛАРЫ ТУРАЛЫ
Кілт сөздер:
қылмыстық іс жүргізу, куә, қорғалуға құқығы бар куә, процеске қатысушының мәртебесі, кінәсіздік презумпциясы, күдікті, адвокат-қорғаушы, адвокат-өкілАңдатпа
Мақаланың авторларымен Қазақстан Республикасының қылмыстық сот өндірісінің жаңа қатысушысы - қорғалуға құқығы бар куәнің процессуалды-құқықтық мәртебесін жетілдіру және құқық қолдану тәжірибесінде туындаған мәселелер айқындалып, зерттелген. Қазақстан Республикасының Қылмыстық процестік кодексінің тиісті нормаларына жасалған талдау, куә мен күдіктінің арасындағы аралық орынды алатын процестің бұл қатысушысының құқықтық жағдайы нақты айқындалмағанын көрсетіп отыр. Куәнің мұндай нысанының қорғалу құқығының соттық талқылауына конструктивті-сындарлы баға беріледі. Куәлардың аталған категориясына қатысты күдіктен (айыптаудан) қорғанудың конституциялық құқығын реттеуге және біржақты түсіну бойынша ұсыныс енгізілуде. Адвокат-қорғаушының қатысуы міндетті болып табылатын, осындай тұлғалардың нақты айқындалған шеңберін анықтау ұсынылуда. Авторлар 2016 жылдың 22 желтоқсанындағы № 13-ші Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының нормативтік қаулысына нақтылау енгізуді мүмкін санауда. Сонымен қатар, қорғалуға құқығы бар куәнің қорғаушсының қылмыстық істер бойынша міндетті түрде қатысу жағдайларын заң тұрғысынан бекіту қажеттілігін атап өтуде. Ондай жағдайларға жатқызуға болады: оның кәмелеттік жасқа толмағандығы; физикалық немесе психикалық кемістіктерге байланысты өз құқықтарын жүзеге асыра алмауы; сотөндірісі жүргізіліп жатқан тілді білмеуі; қорғалуға құқығы бар куәнің бюджеттік қаражат есебінен адвокаттың берілуін талап ету туралы өтініші.
