ҚЫЛМЫСТЫҚ СОТӨНДУРУШІЛІКТЕ ЗИЯНДЫ ӨТЕУ ТУРАЛЫ ШЕТЕЛ МЕМЛЕКЕТТЕРІНІҢ ЗАҢНАМАСЫ (ҚҰҚЫҚТЫҚ АНАЛИЗ)

Аңдатпа

Негізсіз қылмыстық қудалау мен соттау құрбандарына келтірілген зиянды өтеу институтының салыстырмалы-құқықтық талдауына жүгіну мынадай негіздер бойынша қажет және мүмкін болып көрінеді.

Біріншіден, салыстыруға келетін жағдайда, біз өзіміздің заңнамамыз бен құқық қорғау процесін жақсы түсінуге ықпал етеміз.

Екіншіден, оңалту институтын жетілдіру шетелдік құқықтық тәжірибені есепке алуды талап етеді.

Шет мемлекеттердің құқықтық нормаларын зерделеу оңалтушыларға зиянды өтеу жөніндегі қатынастарды реттеуде де көрініс тапқан құқықтық жүйелерді интернационалдандыру салдарынан қажет.Көптеген мемлекеттер құқық қорғау органдарының іс-әрекеті нәтижесінде зардап шеккен адамдарға зиянды өтеу құқығын жариялайтын және оны халықаралық деңгейде қорғау мүмкіндігіне кепілдік беретін конвенцияларды ратификациялады немесе оларға қосылды; кейбір елдер тиісті нормаларды тікелей қолданыстағы деп таныды. Болашақта көптеген елдер Еуропалық Комиссияның және адам құқықтары жөніндегі Еуропалық Одақтың ақталатын азаматтардың бұзылған құқықтарын қалпына келтіру туралы істер бойынша юрисдикциясын тануы мүмкін, бұл халықаралық стандарттарға жақындауға мүмкіндік береді.

Авторлар әртүрлі әлеуметтік және құқықтық жүйелердің ұқсас құқықтық институттарын салыстырды және олардың мақсаты-ұқсастықтар мен айырмашылықтарды түсіндіру.

Қаралып отырған бапта қылмыстық процесті жүргізуші органдар келтірген зиянды өтеу және оңалту институтын тиімді іске асыру мақсатына қол жеткізу үшін, сондай-ақ ұлттық заңнаманы қабылданған халықаралық міндеттемелер мен халықаралық стандарттарға сәйкес келтіру үшін «Заңсыз қылмыстық қудалауға ұшыраған азаматтарды ақтау және заңсыз келтірілген зиянды өтеу туралы» Қазақстан Республикасының Заңын қабылдау ұсынылды.