СОТҚА ДЕЙІНГІ ТЕРГЕП-ТЕКСЕРУДІҢ БАСЫНДА ЖӘБІРЛЕНУШІНІҢ ҚҰҚЫҚТАРЫН ҚАЛПЫНА КЕЛТІРУДІҢ ҚЫЛМЫСТЫҚ-ПРОЦЕСТІК ҚҰРАЛЫНА ҚОЛ ЖЕТКІЗУ
DOI:
https://doi.org/10.52026/2788-5291_2022_71_4_117Кілт сөздер:
жәбірленуш, өтініш беруші, жәбірленуші, куәгер, заттар мен құжаттарды ұсыну хаттамасы, сандық ақпарат тасымалдаушылары, түсініктеме, Сандық құрылғыларАңдатпа
Қылмыстық процеске қылмыстық іс жүргізу ақпаратының көздерін электрондық нысанда (цифрлық жеткізгіштерде) енгізу іс бойынша шындықты анықтау-Электрондық ақпаратты көшіру мақсатында қылмыстық құқық бұзушылық оқиғасы туралы мәліметтерді көрсетудің, сақтаудың және жаңғыртудың тиісті тәсілдерін әзірлеу қажеттілігін негіздейді.
Қылмыстық құқық бұзушылықтардан зардап шеккендердің құқықтарын қорғау мақсатында қылмыстық құқық бұзушылықты ашу немесе тергеп-тексеру үшін заңдық маңызы бар ақпараты бар адамдардың құқықтық мәртебесін Қылмыстық-процестік заңға кейінге қалдыруға болмайтын жағдайларда өтініш берушіден (зардап шеккен адамнан, көрген адамнан) келіп түсетін ақпаратты процестік тәртіппен бекітуге мүмкіндік беретін нормаларды енгізу ұсынылады. Негізі ретінде ҚР ҚІЖК-де көзделген адвокаттың қылмыстық іске қатысы бар ақпараты бар адамға ауызша сұрау жүргізу рәсімін қабылдау ұсынылады. Пікіртерім нәтижелері анықтамамен ресімделеді, онда: жауап алынатын адамның тегі, аты, әкесінің аты (ол болған кезде), тұрғылықты жері немесе жұмыс орны, оның жеке басын куәландыратын құжат; түсініктеме беру себептері және зардап шегушіге қатысы (өтініш берушілер мен көрген адамдар үшін); өзіне, жұбайына (зайыбына)қарсы түсінік беруден бас тарту құқығы көрсетіледі қылмыстық қудалау органының немесе соттың шақыруы бойынша келу міндеті; хабарланатын немесе берілетін мәліметтер туралы хабардар болу көзі; жасалған уақыты мен орны.
Қылмыс жасаған жәбірленушінің құқықтарын қалпына келтірудің қылмыстық іс жүргізу құралдарына қол жеткізу тек өтініш берушілерге, зардап шеккендерге және көрген адамдарға ғана емес, сонымен бірге құқық қорғау органдарына өз еркімен жүгінгісі келетін және оларды жасаған қылмыста әшкерелейтін, кінәсін мойындап келгендерді қылмыстық жауапкершілікке тартпауға мүмкіндік беретін мән-жайлар туралы мәліметтерді қамтитын заттар мен құжаттарды бергісі келетін кінәлі адамдарға да қамтамасыз етілуге тиіс немесе оларды жеңілдететін қылмыстық жауапкершілік пен жаза.