ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ МЕН ШЕТ ЕЛДЕРДЕ ӘКІМШІЛІК СОТ ІСІН ЖҮРГІЗУДЕ СОТТЫҢ БЕЛСЕНДІ РӨЛІ ҚАҒИДАСЫ

Аңдатпа

 Мақалада әкімшілік рәсімдердің негізгі принциптерін  жіктеу мәселелері қарастырылады. Ол негізгі функцияларды, жүйелер мен принциптердің иерархиясын анықтауға бағытталған. Ғылыми жаңалық-бұл әкімшілік процедуралардың принциптері үшін шешуші болып табылатын, демек, мемлекеттік басқарудың бүкіл жүйесі болып табылатын маңызды бағыныңқы басшылыққа негізделген принциптерді зерттеу. Авторлар оның азаматтық құқықтары мен міндеттері туралы дау туындаған жағдайда немесе оған кез-келген айып тағылған жағдайда, заң негізінде құрылған тәуелсіз және бейтарап соттың істі әділ және жария түрде қарауға құқығы бар деген қорытынды жасады. Әкімшілік процедуралардың негізгі принциптеріне қысқаша шолу жасалды және оларды жақын және алыс шет елдерде жүзеге асыру. Осылайша, әкімшілік рәсімдердің негізгі қағидаттарын одан әрі талдау қажет.

Сонымен қатар, әкімшілік рәсімдер институты, әсіресе олардың принциптері, сонымен бірге, тұтастай алғанда, заң шығарушы үшін және тіпті доктриналар үшін әлі де аз зерттелген және түсініксіз проблема болып қала береді. Автор сонымен қатар әкімшілік рәсімдер принциптерінің басты ерекшелігі олардың тікелей әрекеті және нақты реттілігі болып табылады деген қорытындыға келді. Әкімшілік рәсімдердің қағидаттары декларация ретінде емес, нақты және прагматикалық мақсатпен — құқықтық реттеудің ерекше құралы ретінде тұжырымдалады. Процедуралардың принциптері тек заң шығарушы үшін ғана емес, сонымен бірге құқық қорғаушы үшін де (өте маңызды) нұсқаулық болуға арналған. Сондай-ақ, автор әкімшілік рәсімдердің принциптері басқарушылық әкімшілік құқық принциптерінің ерекше тобы деп санайды. Кағидалар мемлекеттік басқарудың динамикалық реттеуші қызметінің мәнін анықтайды. Принциптердің жүйелілігі басым процедуралық ілімдермен анықталады. Осылайша, әкімшілік рәсімдердің негізгі қағидаттарын одан әрі талдауы қажет.

Түйін сөздер: реттілік, әмбебаптылық, принциптер жүйесі, құқықтық тәртіп, иерархия, заңдылық, пропорционалдылық, басқару қызметі, қоғамдық құқықтар, азаматтардың мүдделері, лауазымды тұлғалар, әкімшілік істер