ЖАППАЙ ТӘРТІПСІЗДІКТЕР: АЗАМАТТАР МЕН МЕМЛЕКЕТТІ ҚАМТАМАСЫЗ ЕТУ ҚАУІПСІЗДІК МӘСЕЛЕЛЕРІ
DOI:
https://doi.org/10.52026/2788-5291_2023_74_3_230Кілт сөздер:
агрессия, азаматтардың қауіпсіздігі, жаппай тәртіпсіздіктер, ұлттық қауіпсіздік, ішкі істер органдары, ұйымдасқан қылмыс, көпшілікАңдатпа
Бұл мақалада жаппай тәртіпсіздіктерді ұйымдастыру және оған қатысу саласындағы қылмыстық құқық бұзушылықтарды жасау тәсілдері, түрлері мен себептері, сондай-ақ азаматтар мен тұтастай мемлекеттің қауіпсіздігін қамтамасыз ету мәселелері қарастырылады. Автор әлеуметтік-экономикалық реформалар мүліктік қатынастардың едәуір кеңеюіне және күрделенуіне әкеліп соқтырды, бұл тәртіпсіздіктерді ұйымдастырудың жаңа және белгілі әдістерінің пайда болуына әкелді. Жоғарыда келтірілген қылмыстық-құқықтық статистика қарастырылып отырған салада соңғы жылдары қылмыстық құқық бұзушылықтар санының өскенін айғақтайды. Осы ереже де қаралып отырған қылмыстық құқық бұзушылықтарды тергеп-тексерудің жаңа бірегей әзірлемелерімен құқық қорғау органдарының қызметін қамтамасыз ету саласындағы жаңа міндеттерді қою мен шешуді, сондай-ақ жаппай тәртіпсіздіктерді ұйымдастыру және оған қатысу үшін қылмыстық-құқықтық шараларды жетілдіру мәселелерін шешуді өзектендіреді.
Автор жаппай тәртіпсіздіктерді неғұрлым толық сипаттау мақсатында жаппай тәртіпсіздіктердің пайда болу кезеңдерін атап өтеді және әр кезеңге тән белгілерді анықтады. Сондай-ақ, автор жаппай тәртіпсіздіктерді жіктеу мәселелерін қарастырды. Көрнекі мысал ретінде 2022 жылдың қаңтар айындағы оқиғалар қарастырылды.
Автор жаппай тәртіпсіздіктер күрделі әлеуметтік құбылыс ретінде олардың пайда болу себептері мен жағдайларын, генезисін, ішкі істер органдарының алдын алу мен күресудің формалары мен әдістерін арнайы және терең зерттеуді қажет етеді деп қорытындылайды. Жаппай тәртіпсіздіктердің ерекшелігі, әдетте, әлеуметтік-экономикалық сипаттағы себептердің ерекшелігі; психология және заңсыз әрекеттерге қатысушылардың саяси-құқықтық салдары. Автор «жаппай тәртіпсіздіктер» ұғымын анықтау үшін ғылыми әдебиеттерге талдау жасады. Зерттеу нәтижелері бойынша жаппай тәртіпсіздіктерге қарсы іс-қимыл саласындағы қылмыстық-құқықтық базаны жетілдіруге жолдама жасалды.
