ӨСИЕТ ӨКІМДЕРІНІҢ НЫСАНЫНА ҚАТЫСТЫ ЗАҢДАРДЫҢ ҚАЙШЫЛЫҒЫ ТУРАЛЫ ГААГА КОНВЕНЦИЯСЫ (05 ҚАЗАН 1961 Ж.): ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА РАТИФИКАЦИЯЛАУ ҚАЖЕТТІЛІГІ
DOI:
https://doi.org/10.52026/2788-5291_2025_80_3_216Кілт сөздер:
өсиет бойынша мұрагерлік, өсиет өкімдерінің нысаны, өсиетке қолданылатын құқық, заңдардың қайшылығы, жылжымайтын мүлік, домицилия, , халықаралық келісімдер, конвенцияларАңдатпа
Қазақстанның 1961 жылғы 5 қазандағы өсиет өкімдерінің нысанына қатысты заңдардың қайшылығы туралы Гаага конвенциясын қабылдауы азаматтардың трансшекаралық қозғалысының артуы және шетелдік элементі бар мұрагерлік істер санының артуы жағдайында өзекті міндет болып табылады. Қазіргі уақытта Қазақстанның мұрагерлік мәселелері жөніндегі халықаралық конвенцияларға қатыспауы әртүрлі елдердің құқықтық жүйелері арасында қайшылықтар туғызады, бұл азаматтар үшін құқықтық белгісіздік пен қиындықтарға алып келеді.
Осы бап Қазақстанның 1961 жылғы Конвенцияға қосылу қажеттілігін негіздейді. Бұл жұмыста Қазақстан, Германия, Франция және Италия заңнамаларын қоса алғанда, әртүрлі құқықтық жүйелердегі өсиеттерді реттеу ерекшеліктері зерттеледі. Жалпы белгілерге қарамастан, әр мемлекеттің мұрагерлік қатынастарды реттеуде өзіндік ерекшелігі бар, бұл қайшылық нормаларын біріздендіру қажеттілігін тудырады.
1961 жылғы Конвенцияның ережелері, атап айтқанда оның икемді қайшылық байланыстары (өсиет жасалған жер, азаматтық, домицил, өсиет қалдырушының қарапайым тұрғылықты жері, жылжымайтын мүліктің орналасқан жері) егжей-тегжейлі талданады, бұл өсиеттердің ресми белгілері бойынша жарамдылығын тануға ықпал етеді.
Мақалада Конвенцияның жекелеген нормаларын іске асыруға байланысты ықтимал қауіптер, мысалы, «қарапайым тұрғылықты жер» ұғымының белгісіздігі немесе қос азаматтық мәселелері қарастырылады. Осы қауіптерді барынша азайту үшін Конвенцияда көзделген ережелерді қазақстандық заңнамаға бейімдеуге мүмкіндік беретін ескертпелерді (9, 10, 11 және 12-баптар) пайдалану ұсынылады.
Қорытындыда азаматтарды құқықтық қорғауды нығайту, құқықтық сенімділікті арттыру және мұрагерлік құқық саласындағы халықаралық ынтымақтастықты оңайлату үшін 1961 жылғы Конвенцияны Қазақстанның ратификациялауының орындылығы туралы қорытынды жасалады. Келешекте мұрагерлік рәсімдердің ашықтығын арттыру үшін халықаралық өсиеттер тізілімі туралы Конвенцияға қосылуды қарастыру ұсынылады.