ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ПРЕЗИДЕНТІ ЖӘНЕ ЖЕРГІЛІКТІ ОРГАНДАР: ТАРИХИ-ҚҰҚЫҚТЫҚ АСПЕКТ
DOI:
https://doi.org/10.52026/2788-5291_2024_76_1_223Кілт сөздер:
Конституция, заң, Президент, мемлекет басшысы, өкілеттіктерАңдатпа
Автор өз зерттеуінде 1993-1995 жылдар аралығында жергілікті басқарудың жаңа жүйесі құрылғанын, жергілікті атқарушы және өкілді органдар бөлінгенін атап өтті. Жергілікті атқарушы органдардың қалыптасуы мен қызметіне қатысты Мемлекет басшысы шешуші рөл атқарды, жүйе тік бағыныштылық негізінде құрылды. Сонымен қатар, жергілікті өкілді органдар белгілі бір дербестікке ие болды.
Мақалада автор жергілікті басқару органдары институтының қалыптасу және даму тарихын, Мемлекет басшысы мен аумақтық органдар арасындағы қатынастардың дамуын қарастырады. Зерттеу пәні Қазақстан Республикасының құқықтық актілері, оларда тұжырымдалған құқықтық нормалар мен оларды іске асыру практикасы, бағдарламалық құжаттар болып табылады. Жұмыстың мақсаты Президент пен жергілікті органдар арасындағы қатынастар жүйесіндегі проблемаларды анықтау болып табылады.
Зерттеу барысында автор орталықтандыру және орталықсыздандыру процестерін қарастырады. Мәселен, жергілікті басқару мен өзін-өзі басқаруды дамытудың конституциялық реформасы шеңберінде кейбір түрлердің әкімшілік-аумақтық бірліктері басшылығының тікелей сайлауын енгізу билік пен бағыныштылықтың вертикаль жүйесі сақталып отыр. Сонымен қатар, мақалада жергілікті басқару реформаларының кейбір сәйкессіздігі, басқа нормалар мен ережелер арқылы жергілікті органдардың мәртебесін көтеруді теңестіру көрсетілген. Жұмыста 2022 жылғы конституциялық реформадан кейін Қазақстан Республикасының Президенті жергілікті басқару органдарына қатысты биліктің толықтығын (аумақтық басқару органдары дербестігінің кейбір элементтерінің болуын ескере отырып) сақтайтыны көрсетілген. Мақалада және қорытындыда Қазақстанның құқықтық актілерінің кейбір ережелеріне баға берілді.
