ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ БІЛІМ БЕРУ ҚЫЗМЕТТЕРІН ТҰТЫНУШЫЛАРДЫҢ ҚҰҚЫҚТАРЫ: ТҰЖЫРЫМДАМАЛАУ МӘСЕЛЕЛЕРІ ЖӘНЕ ЗАҢНАМАНЫ ЖАҢҒЫРТУ СҰРАҚТАРЫ
DOI:
https://doi.org/10.52026/2788-5291_2022_69_2_104Кілт сөздер:
құқықтық реттеу, заңнама, білім беру қызметі, консьюмеризм концепциясы, тұтынушылардың құқықтары, тұтынушылардың құқықтарын қорғау, концептуализация, модернизацияАңдатпа
Зерттеу қазіргі заманғы консьюмеризм тұжырымдамасының негізгі ұғымдарын тұжырымдамалауға арналған: "тұтынушы", "білім беру қызметтері", "білім беру қатынастары", "ақылы білім беру қызметтерін ұсыну туралы келісім", "тұтынушылардың құқықтарын қорғау"анықтамалары ғылыми талдаудан өтті. Тұтастай алғанда тұтынушылардың және білім беру қызметтерін тұтынушылардың құқықтарын қорғау мәселесі, ең алдымен, заңнаманы және құқық қолдану тәжірибесін жетілдірудің мәселесі шешілмегендігіне байланысты Қазақстан Республикасында өзекті етілуде. Шет елдердің заңнамасын қолдану тәжірибесін салыстырмалы талдау Талдау үшін таңдалған юрисдикцияларда тұтынушылардың құқықтарын қорғау әлдеқайда тиімді екенін көрсетті. Осыған байланысты заңдылық айқындалды: Қазақстан Республикасында тұтынушылық құқықтық қатынастар әкімшілік шараларды қолдануға шоғырландырылды, ал дамыған елдердегі заңдар мен құқық қолдану практикасы тауарлар мен қызметтерді тұтынушылардың бұзылған құқықтарын қалпына келтіруді негізгі басымдық ретінде айқындады.
Қолданыстағы зерттеулер негізінде білім беру құқықтық қатынастарын сипаттау үшін әр түрлі салалық – әкімшілік, азаматтық, еңбек, қаржы және басқа да құқық салаларының құқықтық нормаларының ерекше байланыстары ашылды; салыстырмалы түрде жаңа саланың - білім беру құқығының жан-жақты сипаты туралы қорытынды жасалды. "Білім беру қызметтері" құқықтық санатын тұжырымдамалау аясында білім беру саласындағы білім беру қатынастарының өзі және білім беру қатынастарын жүзеге асыру үшін жағдай жасау жөніндегі қатынастар құқықтық қатынастардың түрлері ретінде анықталды және сипатталды.
Зерттеуде білім беру қатынастарына құқықтық әсер ету тәсіліне-құқықтық реттеу әдістеріне, сондай-ақ мемлекеттің тиімді бақылау тетіктерінің қажеттілігіне баса назар аударылады.
Консьюмеризм эволюциясының әлемдік контексінде жүзеге асырылған тұтынушылардың құқықтарын қорғау институтының негізгі ұғымдарын концептуализациялау мәселесін кешенді талдау тұтынушылардың құқықтарын қорғау және құқық қолдану практикасы туралы ҚР қазіргі заманғы заңнамасын одан әрі жаңғырту үдерісінде олардың мәнін нақтылау туралы ұсыныстар жасау үшін негіз болып табылады.
