БІРІККЕН КОРОЛЬДІКТІҢ КОРПОРАТИВТІК БАСҚАРУ КОДЕКСІНДЕ «САҚТА НЕМЕСЕ ТҮСІНДІР» ҚАҒИДАТЫНЫҢ ТИІМДІЛІГІН ҚАЛАЙ АРТТЫРУҒА БОЛАДЫ?

Аңдатпа

Мақалада Ұлыбританияның корпоративтік басқару кодексінде белгіленген корпоративтік басқарудың ерекшеліктері қарастырылған. Корпоративтік басқаруды жетілдірудің өскелең өзектілігі қарастырылды. Негізгі проблемалар анықталып, қазіргі заманғы корпоративтік басқарудың негізгі модельдері талданды. Мақаланың ғылыми жаңалығы мен практикалық құндылығы автордың кәсіпорындарды корпоративтік басқарудың тиімділігін арттырудың негізгі факторларын анықтайтындығында. Мақалада басқару ережелерін жеке компаниялардың ерекшеліктеріне бейімдеуден тұратын «сақтау немесе түсіндіру» қағидатының артықшылықтары қарастырылады. Бұл принцип «бір өлшем бәріне сәйкес келеді» тәсілінен гөрі корпоративті басқарудың тиімді нәтижелеріне әкеледі деп саналады. Алайда, сақтауға немесе түсіндіруге негізделген тәсілдің тиімділігі кейбір маңызды шарттардың болуына байланысты. Осындай шарттардың бірі – принциптің түсіндірме бөлігінің сапасы. Анықталғандай, сапасыз түсініктемелер, басқалармен қатар, компаниялардың қаржылық операцияларының есептілігі мен ашықтығына, қор нарықтарының тиімділігіне, акционерлердің корпоративтік
мінез-құлықты бағалау қабілетіне әсер етуі мүмкін. Автор тәуелсіз бақылаушы орган құру арқылы бақылаушы компанияларды қағидатқа қолданылмайтын түсіндірудің корпоративтік практикасы енгізілетін кейбір Еуропа елдерінің қолданыстағы корпоративтік практикасын талдайды. Алайда, мұндай тәжірибенің кейбір кемшіліктері бар және мұндай тәжірибені енгізер алдында мұқият бағалау керектігін қатарстырған. Сондай-ақ, автор корпоративтік басқару кодексін әзірлеудегі қазақстандық тәжірибенің болашақ перспективаларына назар аударған.