ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ МЕМЛЕКЕТТІК ОРГАНДАРЫНЫҢ ЗАҢ ЖОБАЛАУ ҚЫЗМЕТІНДЕГІ ҒЫЛЫМИ ҚОҒАМДАСТЫҚТЫҢ РӨЛІ
DOI:
https://doi.org/10.52026/2788-5291_2022_71_4_13Кілт сөздер:
Заң шығару процесі, заңдарды әзірлеу, ғылыми құқықтық сараптама, заң техникасы, ғылыми институттарАңдатпа
Қазіргі уақытта Қазақстан Республикасында қоғамдық және саяси институттарды реформалаудың ауқымды процестері жүзеге асырылуда. 2022 жылы Қазақстан Республикасының Конституциясына өзгерістер енгізу бойынша референдум сәтті өтті, Қазақстан Республикасының 2030 жылға дейінгі құқықтық саясат тұжырымдамасы іске асырылуда. Мұның бәрі қабылданатын заңнамалық актілерді жетілдіруді, заңнаманың тұрақтылығын талап етеді.
Заң жобаларын әзірлеумен айналысатын мемлекеттік қызметшілер заңгер ғалым болуға міндетті емес және заң саласында академиялық білімі болмауы мүмкін. Осыған байланысты заң жобалау қызметін жүзеге асырудағы негізгі рөл заң шығарушы ғалымдарға берілуі керек, олар заң шығару процесіне оның барлық кезеңдерінде қатысуы керек. Бірақ іс жүзінде бұл әрдайым сақтала бермейді, бұл заңнама мен қолданыстағы құқықтық доктринаның сәйкес келмеу қаупін тудырады.
Ғылыми қоғамдастықтың заң шығару процесіне қатысуы келесі аспектілерді қамтиды. Біріншіден, бұл заң жобасын әзірлеу сатысында ғылыми қоғамдастықты заң жобалау қызметіне тарту. Екіншіден, ғалымдардың «Ашық НҚА» порталында талқылауды қоса алғанда, заң жобаларын талқылау сатысына, сондай-ақ жұмыс топтарының отырыстары барысында қатысуы. Үшіншіден, бұл заңгерлердің заңнамалық актілер жобаларын сараптау сатысына қатысуы. Осы тармақтардың барлығы осы мақалада егжей-тегжейлі көрсетілген.
Осы баптың мақсаты Қазақстан Республикасы мемлекеттік органдарының заң жобалау қызметіндегі ғылыми қоғамдастықтың рөлін жариялау болып табылады. Мақалада ғалымдардың заң жобалау жұмысына қатысуының ағымдағы мәселелері қарастырылады және талданады. Заңдарды әзірлеу жүйесін жетілдірудің мүмкін жолдары туралы тұжырымдар ұсынылған.
